Πέμπτη 3 Δεκεμβρίου 2015

ΤΑ ΧΑΝΙΑ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ: Φύλλα εργασίας

 Τα Χανιά κατά την αρχαιότητα
Φύλλα εργασίας

1. Η  Γραμμική Β

Η Γραμμική Β περιλαμβάνει 89 συλλαβογράμματα, που αναπαριστούν συλλαβές με φωνητική αξία και περί τα 260 ιδεογράμματα (ή λογογράμματα), που αποδίδουν έννοιες όπως άνδρας, γυναίκα, αγελάδα, λάδι, κρασί κλπ. και σύμβολα για την απόδοση αριθμών.
http://www.fhw.gr/chronos/02/mainland/gr/mg/achievements/writing/index1.html
http://users.sch.gr/pchaloul/epokhi-halkou/mykenai/grammiki.htm
gramarb1.jpg (8677 bytes)
http://www.kairatos.com.gr/arsistimata.htm

ΑΣΚΗΣΗ: Τι είδους γραφή είναι η Γραμμική Β΄; Τι σύμβολα περιλαμβάνει; Ποιοι και πότε την αποκρυπτογράφησαν;

Με τη βοήθεια των αποκρυπτογραφημένων συμβόλων, να διαβάσετε την ακόλουθη λέξη:
Linear B Syllable B081 KU.svgLinear B Syllable B014 DO.svgLinear B Syllable B030 NI.svgLinear B Syllable B057 JA.svg


2. Το "σφράγισμα του Ηγεμόνα"

http://www.chaniahistory.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=22:%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF-%CF%87%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CE%B9&Itemid=1368&lang=el

Κατά τα υστερομινωικά χρόνια (1580-1070 π.Χ.) η Κυδωνία γνωρίζει μεγάλη οικονομική άνθηση, χάρη στην ανάπτυξη της βιοτεχνίας και του εμπορίου. Αναπτύσσει το δικό της κεραμικό εργαστήριο, «το εργαστήριο της Κυδωνίας» και εμπορεύεται τα προϊόντα της εντός και εκτός Κρήτης, όπως στην Πάτρα, στην Κύπρο και στη Σαρδηνία. Παράλληλα κάνει εισαγωγές από τις Μυκήνες, την Κύπρο, τη Συροφοινίκη, την Ιταλία και την Αίγυπτο, ενώ επεκτείνει το νεκροταφείο της σε μεγάλη έκταση γύρω από τον οικισμό.

Ιδιαίτερα την περίοδο 1550-1450 π.Χ. η πόλη βρίσκεται στο απόγειο της ακμής της. Κόβει δικό της νόμισμα και διαμορφώνει ένα οργανωμένο πολεοδομικό σχέδιο κατά τετράγωνα με πλούσιες κατοικίες, με φωταγωγούς, ιδιαίτερα φροντισμένες προσόψεις και αποχετευτικό σύστημα. Το 1450 π.Χ. η εγκατάσταση στο Καστέλι καταστρέφεται από μεγάλη πυρκαγιά, ωστόσο ξαναχτίζεται. Σ’ αυτή την περίοδο ανήκουν 100 πήλινες πινακίδες της Γραμμικής Α, πήλινα σφραγίσματα και δισκία που δηλώνουν την πιθανή ύπαρξη κάποιου ανακτόρου με εξελιγμένη διοικητική οργάνωση. Τότε χρονολογείται και το λεγόμενο «Σφράγισμα του Δεσπότη (ή του Ηγεμόνα)», ένα πήλινο σφράγισμα που εικονίζει ένα πολυώροφο συγκρότημα σε παραθαλάσσιο και βραχώδες τοπίο, όπου στην κορυφή του στέκεται μια ανδρική μορφή.

Γύρω στο 1300 π.Χ. η εγκατάσταση στο Καστέλι καταστρέφεται από νέα πυρκαγιά, χάρη στην οποία διασώθηκαν οι πρώτες πήλινες πινακίδες Γραμμικής Β. Το 1200 π.Χ. ανεγείρονται νέα κτίσματα, ενώ 50 χρόνια αργότερα, όταν ο μινωικός πολιτισμός φτάνει στο τέλος του, χάνονται ξαφνικά και τα ίχνη ζωής των αρχαίων Κυδώνων.
 
Ερώτηση: Σε ποιον νομίζετε ότι θα μπορούσε να ανήκει μια τέτοια σφραγίδα; Τι φαντάζεστε ότι αντιπροσωπεύει η ανδρική μορφή που εικονίζεται;



3. Ο λαξευτός οικογενειακός τάφος στο οικόπεδο Μαθιουλάκη

 

 
œµ³ά»¿Â »±¾µÅÄό ¿¹º¿³µ½µ¹±ºό ÄάÆ¿Â ÃÄ·½ ±½±Ãº±Æή «•¼¼. œ±¸¹¿Å»άº·»
Μεγάλος λαξευτός οικογενειακός τάφος που ανακαλύφθηκε κατά τις εργασίες ανοικοδόμησης οικίας ιδιοκτησίας Εμμ. Μαθιουλάκη το 1981. Ανήκει στο νεκροταφείο της ελληνιστικής Κυδωνίας (τέλη 4ου - μέσα 3ου π.Χ. αιώνα) και είναι υπόγειος. Στην είσοδο οδηγεί μακρύς δρόμος μήκους 5.80 μ. και πλάτους 1.00 μ.  με 15 σκαλοπάτια. Ο τάφος αποτελείται από ένα μακρόστενο θάλαμο, με θολωτή οροφή και επιχρισμένο με κονίαμα, όπου γύρω απ’ αυτόν υπάρχουν εννέα ταφικοί θάλαμοι με πόρτες, τέσσερεις σε κάθε πλευρά και ένας στο βάθος του θαλάμου. Πάνω από κάθε πόρτα έχουν γραφεί με κάρβουνο ή έχουν χαραχτεί επιγραφές με τα ονόματα των νεκρών.
Συνολικά είχαν ταφεί 15 νεκροί με κρητικά ονόματα, πέντε άνδρες, επτά γυναίκες και τρία παιδιά. Τους νεκρούς συνόδευαν κτερίσματα σύμφωνα με τα ταφικά έθιμα της εποχής, όπως λύχνοι, πήλινα αγγεία, αλάβαστρα, κάτοπτρα χρυσά κοσμήματα, παιχνίδια κ.α. Ο τάφος φανερώνει τις σχέσεις της πόλης με την ελληνιστική Αλεξάνδρεια, απ’ όπου φαίνεται ότι έλκει την καταγωγή του. Αντίστοιχοι τάφοι έχουν ανευρεθεί στις νεκροπόλεις της Φαγιούμ και της Χάντρα. Η παρουσία πολλών κιβωτιόσχημων τάφων στο χώρο της Κυδωνίας πιθανόν να υποδηλώνει την ύπαρξη μιας ιδιαίτερης κοινωνικής τάξης που είχε στενές σχέσεις με την Αλεξάνδρεια των Πτολεμαίων.
ΕΡΓΑΣΙΑ
-        Φανταστείτε ότι βρίσκεστε στη θέση του ιδιοκτήτη του οικοπέδου, ο οποίος, στα θεμέλια του σπιτιού του, ανακαλύπτει αυτόν τον τάφο. Να περιγράψετε τις σκέψεις και τα συναισθήματα που σας προκαλεί το γεγονός.


 4. Ψηφιδωτή παράσταση Ποσειδώνα και Αμυμώνης
¨·Æ¹´ÉÄή À±ÁάÃı÷  ¿Ãµ¹´ώ½± º±¹ ‘¼Å¼ώ½·Â

http://www.chaniahistory.gr/index.php?option=com_k2&view=item&id=54:%CF%88%CE%B7%CF%86%CE%B9%CE%B4%CF%89%CF%84%CE%AE-%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7-%CF%80%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD%CE%B1-%CE%BA%CE%B1%CE%B9-%CE%B1%CE%BC%CF%85%CE%BC%CF%8E%CE%BD%CE%B7%CF%82&Itemid=1460&lang=el
 

Δάπεδο ιδιωτικής κατοικίας στα Νέα Καταστήματα που παρίστανε τον αρχαίο θεό Ποσειδώνα, προστάτη της θάλασσας, να απελευθερώνει τη Νύμφη Αμυμώνη, κόρη του βασιλιά του Άργους Δαναού, από τα χέρια Σατύρου (μέσα 3ου μ.Χ. αιώνα). Σήμερα εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Χανίων.

Ερώτηση

-        Το ψηφιδωτό αυτό βρισκόταν στο δάπεδο ιδιωτικής κατοικίας στην Κυδωνία των ρωμαϊκών χρόνων. Τι συμπεράσματα βγάζετε για την κατοικία αυτή και τους ιδιοκτήτες της; Βλέπουμε σήμερα σε ιδιωτικές κατοικίες ανάλογες διακοσμητικές επιλογές;


5. Στο κέντρο των Χανίων | Ρωμαϊκή έπαυλη με ψηφιδωτά

Στο κέντρο των Χανίων | Ρωμαϊκή έπαυλη με ψηφιδωτά
Μία Ρωμαϊκή έπαυλη, με ψηφιδωτά δάπεδα, κρυμμένη κάτω από το υπέδαφος στην συμβολή των οδών Αρχοντάκη και Ελ. Βενιζέλου, έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη της ΚΕ’ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.
Μέρος του αρχαίου κτηρίου, αποτελεί το ιδιαίτερο ψηφιδωτό αίθριου χώρου, που αποκαλύφθηκε έπειτα από καθίζηση του εδάφους, έξω από την τράπεζα στην συμβολή της οδού Αρχοντάκη με την οδό Ελ. Βενιζέλου, φέρνοντας στην επιφάνεια και πάλι το πανέμορφο αρχαιολογικό εύρημα, που μαρτυρά την προαιώνια ιστορία της πόλης των Χανίων.
Η ΚΕ’ Εφορεία Κλασικών Αρχαιοτήτων προκειμένου να βεβαιωθεί ότι το ψηφιδωτό δεν έχει υποστεί καταστροφή λόγω της καθίζησης, ξεκίνησε εργασίες στο συγκεκριμένο σημείο.
Οι αρχαιότητες μετά από γνωμοδότηση του Τοπικού Συμβουλίου Μνημείων Κρήτης προβλέπεται να καταχωθούν, αφού καλυφθούν με κατάλληλα υλικά καθώς κρίθηκε προς το παρόν ως η βέλτιστη λύση για την προστασία τους.
Μελλοντικά και σε συνεργασία με τον Δήμο Χανίων μπορούν να αναδειχθούν επί τόπου καθώς συνιστούν ιδιαίτερο εύρημα για την πόλη των Χανίων της περιόδου αυτής.
Όπως ανέφερε στα ‘Χ.Ν.’ η Αρχαιολόγος στην ΚΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων κα Κατερίνα Τζανακάκη, όλα ξεκίνησαν όταν μέρος του ψηφιδωτού δαπέδου είχε αποκαλυφθεί για πρώτη φορά σε σωστική έρευνα και είχε διατηρηθεί σε κατάχωση.
Ωστόσο, τα ξημερώματα της 1ης Ιανουαρίου η επιφάνεια του πεζοδρομίου στο σημείο αυτό υπέστη καθίζηση χωρίς εμφανή αιτία και σε αρκετό βάθος. Ακολούθησε έρευνα από την ΚΕ’ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων για να διαπιστωθεί το μέγεθος της ζημιάς στο ψηφιδωτό δάπεδο και να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα για την προστασία του.
Ο χώρος που ερευνήθηκε είχε μικρή έκταση. Μαζί με το ψηφιδωτό που είχε υποστεί καθίζηση και ρηγματώσεις, αποκαλύφθηκε ένας τοίχος με κατεύθυνση από Ν-Β επενδυμένος κατά τόπους με ασβεστοκονίαμα και ένας λίθινος αγωγός.
Μέρος του τοίχου είχε καταστραφεί από το σύστημα σύνδεσης με το δημοτικό αποχετευτικό αγωγό του φρεατίου αποχέτευσης της πολυκατοικίας, το οποίο επιπλέον εμφάνιζε και έντονη διαρροή λυμάτων πάνω στο μωσαϊκό.
Μετά από υπόδειξη της Εφορείας η αρμόδια υπηρεσία του Δήμου Χανίων (Δ.Ε.Υ.Α.Χ.) μετακίνησε το φρεάτιο σε νέο σημείο ανατολικότερα, κοντά στον εξωτερικό τοίχο της τράπεζας, όπου δεν είχαν εντοπιστεί αρχαιότητες.
Σύμφωνα με την κα Τζανακάκη, οι εργασίες αυτές προκάλεσαν όπως είναι φυσικό μια γενικότερη καθυστέρηση στις απαραίτητες εργασίες συντήρησης των φθορών που είχαν προκληθεί στο ψηφιδωτό από την καθίζηση του πεζοδρομίου.
Οι σημαντικές ρηγματώσεις που υπέστη το δάπεδο στερεώνονται επί τόπου από προσωπικό της Ε.Β.Α. και τη συντηρήτρια αρχαιοτήτων κα Θεανώ Ανδρουλάκη.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΡΧΑΙΟΥ ΚΤΗΡΙΟΥ
Από τα δεδομένα που ήρθαν στο φως εκτιμάται ότι το ψηφιδωτό δάπεδο διακοσμούσε το αίθριο (ανοιχτή αυλή) ενός ρωμαϊκού κτηρίου, ίσως πλούσιας οικίας με εκτεταμένη διάρκεια χρήσης αφού το ψηφιδωτό φέρει αρχαίες επισκευές, όπως ανέφερε στα ‘Χ.Ν.’ η κα Τζανακάκη.
Ο τοίχος είναι μεταγενέστερης φάσης καθώς σε κάποια σημεία πατά πάνω στο ψηφιδωτό. Ο κύριος διάκοσμος του ψηφιδωτού ήταν μια γεωμετρική σύνθεση από την οποία διατηρείται μικρό μόνο μέρος: γεωμετρικά και φυτικά θέματα και εξωτερική ταινία προσαρμογής στον τοίχο, με ελισσόμενα κισσόφυλλα.
Η κάτοψη του αρχαίου κτηρίου επεκτείνεται προς τα δυτικά επί της οδού Αρχοντάκη, όπου παλαιότερα με αφορμή δημοτικά έργα, είχε βρεθεί μικρό μέρος άλλου ψηφιδωτού δαπέδου και τοίχου.
Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των αρχαιολόγων, το αρχαίο κτήριο φαίνεται πως καταστράφηκε τη βυζαντινή ή ενετική περίοδο.
​Το κτήριο εντάσσεται στον ανατολικότερο οικιστικό πυρήνα της αρχαίας Κυδωνίας με ιδιαίτερη ακμή και οικονομική ευρωστία κατά την ελληνορωμαϊκή περίοδο όπως έχει φανεί από άλλες οικίες της περιόδου που έχουν αποκαλυφθεί στο κέντρο των Χανίων (βορειότερα στο οικόπεδο Μελισσά και νοτιοδυτικά, σύγχρονο κτήριο Εθνικής Τράπεζας, μέγαρο Παπαδόπετρου και στοά Βαρδινογιάννη).
ΕΡΓΑΣΙΑ
-        Όπως φαίνεται στο παραπάνω άρθρο, δεν είναι πάντοτε εύκολο να αναδειχθούν τα αρχαία μνημεία. Εξηγήστε τους λόγους για τους οποίους συμβαίνει αυτό.
6. Τα αρχαία της Δασκαλογιάννη (άρθρο του Γιώργου Κώνστα στα "Χανιώτικα Νέα", 3/11/2015)
Στη δεκαετία του ’90 στο πλαίσιο εργασιών τότε αποκαλύφθηκε ένα μεγάλο μέρος του αρχαιολογικού πλούτου της πόλης που βρισκόταν στην οδό Δασκαλογιάννη στην περιοχή της Σπλάντζιας. Κάτω από την άσφαλτο μια αρχαία πολιτεία. Οσοι αντίκριζαν την εικόνα αυτήν την εποχή εκείνη ήλπιζαν τα μνημεία αυτά να αναδειχθούν. Να αποτελέσουν άλλο ένα στολίδι της πόλης, άλλο έναν πολύτιμο θησαυρό για την επιστήμη, την αρχαιολογία, την ιστορία. Ομως οι δυνατότητες της εποχής δεν επέτρεψαν τίποτα από τα παραπάνω και τα ευρήματα καλύφθηκαν και πάλι από το υπόστρωμα, την πίσα, την άσφαλτο. Σήμερα δεν είναι πλέον ώριμο και αναγκαίο να ξανανοίξει αυτό το ζήτημα για την πόλη; Να βγει πάλι στο φως ο αρχαιολογικό θησαυρός; Να διευθετηθεί διαφορετικά η κίνηση των οχημάτων στο σημείο αυτό της πόλης; Να υλοποιηθεί ο στόχος της αρχαιολογίας για ένα άλλο μοντέλο λειτουργίας της παλιάς πόλης; Τα παραδείγματα και από την Ελλάδα και από το εξωτερικό είναι πολλά. Θέληση και πολιτική βούληση υπάρχει;
http://www.haniotika-nea.gr/ta-archea-tis-daskalogianni/

Ένα άρθρο σήμερα, 3/11/15 στα Χανιώτικα Νέα του Γιώργου Κώνστα για το πώς θα μπορούσε να διαμορφωθεί η Δασκαλογιάννη. Το θέμα το έθεσα και στον Δήμαρχο Χανίων τον Τάσο Βάμβουκα λέγοντάς του ότι η εικόνα αυτή με τα κτήρια της Αρχαίας Κυδωνίας, θύμιζε περιοχές της Ρώμης, στο τώρα.

-        Ο Χ διαβάζει Χανιώτικα Νέα στην τοποθεσία …

Αρέσει στους  x, y, ω

Σχόλια

-        Χ: όταν είχα δει έτσι την οδό Δασκαλογιάννη, είχα απολαύσει τον περίπατό μου εκεί, τώρα κάθε φορά που θα περάσω, αυτομάτως μου έρχεται πάλι αυτή η εικόνα!

-        Υ: Η πόλη αυτή θα έπρεπε να έχει γίνει ήδη «ιστορικό πρότυπο» της Ευρώπης. Ανάδειξη μνημείων, ιστορικοί περίπατοι, αξιοποίηση όλων των μουσείων και των συλλογών για εκπαιδευτικούς λόγους και γενικότερα σεβασμός στην επί 5000 χρόνια συνεχή κατοίκησή της.

Αντ’ αυτών…. Διεκδικούμε με αξιώσεις την ένταξη της πόλης στην OUNESCO.  Με τι προσόντα;;;;

-        Χ: καλημέρα Υ σήμερα το πρωί είπα στον Τάσο ότι εάν θέλει να τον θυμούνται οι Χανιώτες, χωρίς να τον βρίζουν, αυτό το έργο πρέπει να το κάνει.

-        Ω: Χ, πριν μερικές μέρες είχαμε την κουβέντα αυτή για την Δασκαλογιάννη!

ΕΡΓΑΣΙΑ

Το   παραπάνω κείμενο είναι αντιγραφή από ανάρτηση και συζήτηση στο facebook. Ποιο είναι το θέμα της συζήτησης; Ποιες είναι οι δικές σας σκέψεις για το ζήτημα αυτό;
 
 
 

 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου